Ziemia Dolnego Śląska od lat uchodziła za bogatą w różnego rodzaju surowce. Dzisiejsza Gmina Lubawka oraz miasto Kamienna Góra to głównie kopalnie węgla kamiennego, ale nie tylko. Okazuje się, że na przestrzeni wieków zostały tu znalezione tak zwane łupki pirytonośne, a w pewnym momencie historii prowadzono tu także poważne poszukiwania oraz wydobycia niemal najcenniejszego kruszca – złota. Łączy nas Bóbr, wspólna historia. Łączy nas to, co najpiękniejsze i niewidoczne na pierwszy rzut oka. Piękno znajduje się też głęboko pod ziemią.
Górnicza kraina
Lubawka oraz jej okolice są położone południowo – zachodniej części Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Występowanie w tym regionie złóż tego surowca jest związane z obecnością utworów tak zwanego górnego karbonu. Początki wydobycia węgla na terenie Lubawki i okolic sięgają pierwszej połowy XVI wieku. Co ciekawe lubawski węgiel był wykorzystywany między innymi w szeroko pojętym procesie technologicznym, jako źródło energii przy produkcji płótna. Wzmianki oraz obszerna dokumentacja o lubawskim górnictwie ucina się w roku 1570 aż do roku 1749. Jest wielce prawdopodobne, że jest to bezpośredni skutek wojny trzydziestoletniej (1618 – 1648). Prowadzone działania militarne spowodowały, że tereny te zostały znacznie wyludnione, a ich potencjał gospodarczy zmalał. Faktem jest, że ilość kopalni węgla była tu naprawdę pokaźna, a tradycje górnicze towarzyszą temu regionowi od wieków. Jeden z nich znajduje się za Podlesiem w Lubawce. Dziś są to tylko pozostałości, ale nieustannie pobudzają one wyobraźnię poszukiwaczy skarbów z kraju i z za granicy.
Kopalnie dla wojska?
W Kamiennej Górze, podobnie jak w Lubawce znajdowała się bardzo duża ilość kopalni, głównie węgla kamiennego. Historia górnictwa lubawskiego i kamiennogórskiego jest także ze sobą silnie połączona. W roku 1843 pewni kupcy z Kamiennej Góry, na terenie dzisiejszej wsi Przedwojów założyli kopalnię o nazwie „Friedrich Theodor”. Kopalnia ta dawała rocznie około 700 – 1200 ton węgla. Tym sposobem Przedwojów stał się największym ośrodkiem górniczym w okolicy Kamiennej Góry. Historia tej kopalni jest szalenie ciekawa. W 1862 roku trafia w ręce gwarectwa „Liebauer Gruben” właśnie z Lubawki. Do tego też miasta został przeniesiony cały zarząd kopalni. W trakcie trwania II Wojny Światowej wiele szybów górniczych na Dolnym Śląsku było wykorzystywanych przez hitlerowców na potrzeby militarne. Od roku 1943, kiedy III Rzesza zostaje bombardowana przez alianckie bombowce, Niemcy masowo przenoszą fabryki militarne pod ziemię. Choć nie ma na to dokumentów, to jest wielce prawdopodobne, że proces adaptowania starych kopalni węgla kamiennego przez wojska Hitlera miał tutaj miejsce. Poza tym wiele wskazuje również na to, że urobek z kopalń był wykorzystywany jako swego rodzaju budulec pomagający we wznoszeniu hal produkcyjnych czy gospodarczych. Skałą przewarzającą w okolicznych szybach górniczych są zlepieńce i piaskowce – materiał wręcz idealny do solidnej mieszanki betonowej.
Kolorowe jeziorka spuścizną górnictwa
Dziś sławna na całą Polskę atrakcja turystyczna, jaką są Kolorowe jeziorka to w rzeczywistości solidna pamiątka po tutejszym górnictwie. Charakterystyczny kolor jeziorek – żółte, purpurowe, błękitne i zielone to efekt prowadzonych tam prac wydobywczych. Konkretniej wydobycie łupków pirytonośnych, w które obfituje tutejsza gleba. Na początku XVIII wieku powstała tu kopalnia pirytu, która zajmowała się przerabianiem go na kwas siarkowy. Na początku XX wieku kopalnia zakończyła swoją działalność, a opiekę nad wyrobiskami górniczymi przejęła natura. Woda wypełniła wgłębienia tworząc dzisiejsze jeziorka.
Dolnośląskie Eldorado
W latach 1175 – 1240 z dorzecza Izery, Kwisy i Bobru wydobyto aż 50 ton złota. Górnicza przeszłość regionu jest niezwykle bogata. Każdy znajdzie dla siebie jakąś ciekawostkę. Od pasjonatów górnictwa przez militarystów po zapalonych poszukiwaczy złota i tajemnic. Lubawska i kamiennogórska ziemia przygotowała dla każdego wiele niespodzianek. Podziemia od zawsze przyciągały uwagę pasjonatów. Niesamowitość tych obiektów od wieków jest tematem historycznych debat. O podziemiach mówiło się zawsze, gdyż są one najmniej znane. Lubawka i Kamienna Góra w turystycznym żargonie nazywane są podziemnymi miastami. Odpowiednie miejsca wypoczynkowe oraz budowa ścieżek turystycznych prowadzących do pozostałości po podziemiach jest dziś w zasięgu naszych rąk. Choć dziś nie wydobywa się już tutaj złota oraz innych cennych kruszców, to prawdziwym skarbem można nazwać to, co kryje lubawska ziemia. Podziemia to tylko pewien fragment niesamowitej historii gminy. Choć czas świetności Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego dobiegł końca, to zostały tu ogromne złoża tajemnic i faktów historycznych.
Maciej Regewicz