Możliwość ogłoszenia bankructwa także przez osoby fizyczne, nieprowadzące działalności gospodarczej, nazywa się upadłością konsumencką. Ostatecznym skutkiem ogłoszenia przez sąd upadłości, jest uwolnienie się dłużnika od zadłużenia, którego w inny sposób nie byłby w stanie spłacić. O zasadności upadłości konsumenckiej decyduje sąd.
Z postępowaniem upadłościowym wiąże się powstanie określonych konsekwencji. Pierwszą z nich jest praktycznie całkowita utrata prawa do zarządzania i rozporządzania swoim majątkiem. Dzieje się tak dlatego, że cały posiadany przez upadłego dłużnika majątek wchodzi do masy upadłości. Zarządcą masy upadłości jest powołany przez sąd syndyk. Upadły może jednak wnioskować o wyłączenie określonych składników majątkowych z tej masy. Często wnioski takie obejmują samochód, który wykorzystywany jest w pracy przez upadłego, a bez którego pracy tej nie mógłby świadczyć, co w konsekwencji uniemożliwiałoby mu częściową spłatę zadłużenia.
Upadły traci również prawie w całości możliwość zawierania umów, z wyjątkiem m.in. umów związanych z bieżącymi zakupami, które są niezbędne w sprawach życia codziennego. W żadnym wypadku upadły nie może zaciągać jakichkolwiek zobowiązań, które mogłyby pogłębić stan jego zadłużenia. Wszystkie pozostałe umowy będą mogły zostać zawarte jedynie za zgodą syndyka, bowiem chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej, syndyk staje reprezentantem upadłego.
Do ważnych konsekwencji ogłoszenia upadłości należy również bezskuteczność w stosunku do masy upadłości, niektórych rozporządzeń majątkowych dłużnika. Bezskuteczność ta obejmuje czynności prawne dokonane przez dłużnika w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o upadłość konsumencką. Oczywiście czynności te muszą mieć związek z rozporządzaniem majątkiem upadłego. Zaliczają się do nich np. umowy darowizny, czy kupna-sprzedaży.
Bardzo ważną konsekwencją ogłoszenia upadłości jest również zmiana charakteru wspólności ustawowej małżeńskiej. Z chwilą ogłoszenia upadłości powstaje, w jej miejsce, z mocy prawa, rozdzielność majątkowa między małżonkami, a cały majątek wspólny wchodzi do masy upadłości. Dochodzenie wszelkich rozliczeń między małżonkami, w tym dochodzenie przez współmałżonka należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, może odbywać się jedynie w postępowaniu upadłościowym.
Marcin Czwakiel
Kancelaria Adwokatów Czwakiel i Wspólnicy