https://db2010.pl Tygodnik DB2010 GAZETA AGLOMERACJI WAŁBRZYSKIEJ

Prawo w pigułce: dobrowolne poddanie się karze w postępowaniu sądowym

Prawo w pigułce: dobrowolne poddanie się karze w postępowaniu sądowym

Prawo do dobrowolnego poddania się karze przez podejrzanego w postępowaniu przygotowawczym, jest jednym z praw przysługujących sprawcy przestępstwa. Dobrowolnie poddać się karze można również w toku postępowania sądowego. Po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu, ten dokonuje wstępnej kontroli dokumentów, a następnie kieruje sprawę na rozprawę.

Mówiąc w wielkim skrócie, rozprawa rozpoczyna się od odczytania aktu oskarżenia przez oskarżyciela, a następnie, w pierwszej kolejności, sąd otwiera przewód sądowy, co oznacza rozpoczęcie postępowania dowodowego. Pierwsze dowody, które sąd przeprowadza, są to dowody z wyjaśnień oskarżonego lub oskarżonych. Chęć dobrowolnego poddania się karze należy sądowi zasygnalizować. Dokonuje się tego składając odpowiedni wniosek, na piśmie lub też ustnie do protokołu rozprawy. Wniosek taki może złożyć oskarżony lub jego obrońca. Jeżeli wniosek złożył obrońca to jego treść oskarżony musi jednoznacznie potwierdzić osobiście lub pisemnie wskazując, że treść wniosku jest mu znana, rozumie jego treść i w pełni akceptuje.

Złożony wniosek powinien zawierać szczegółowe określenie kary, którą proponuje dla siebie oskarżony. Dotyczy to zarówno kary głównej jak i środków karnych. Do środków karny należy np. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.  Sąd, co do zasady, nie może korygować złożonego wniosku, może natomiast wezwać do uzupełnienia go wskazując, jakie jeszcze elementy – zadaniem sądu – wniosek powinien zawierać. Co więcej, sąd może uzależnić pozytywne rozpoznanie wniosku od uwzględnienia wskazanych zmian. Jeżeli oskarżony ma problem ze sformułowaniem wniosku lub jego konkretyzacją, ma prawo wystąpić o udzielenie pomocy prawnej przez wyznaczonego przez sąd adwokata z urzędu. Sąd może wyznaczyć oskarżonemu obrońcę z urzędu, celem prawidłowego sformułowania lub uzupełnienia wniosku o dobrowolne podanie się karze, bez względu na jego sytuację materialną.

O ile sytuacja materialna oskarżonego może nie uzasadniać przyznania mu pomocy prawnej z urzędu w toku całego postępowania sądowego, o tyle nie stoi to na przeszkodzie uznaniu, że do tej konkretnej czynności procesowej (złożenia wniosku o dobrowolne poddanie się karze) pomoc taka może zostać przez sąd przyznana.

Składając wniosek należy uważać na ograniczony termin, do którego wniosek można skutecznie złożyć. Możliwość złożenia wniosku istnieje jedynie do czasu zakończenia składania pierwszych wyjaśnień przez oskarżonego. W sytuacji, gdy jest kilku współoskarżonych, to skutecznie można złożyć wniosek do czasu zakończenia składania pierwszych wyjaśnień przez ostatniego ze współoskarżonych.

Dodatkowo możliwość złożenia takiego wniosku ograniczona jest zagrożeniem przewidzianym dla danego przestępstwa. Zbrodnie, inaczej niż gdy wniosek składany jest w postępowaniu przygotowawczym, nie są całkowicie wyłączone z tej możliwości. Wyłączone są jednak zbrodnie, co do których ustawowo przewidziano zagrożenie karą 25 lat pozbawienia wolności lub karą dożywocia.

Obecność oskarżonego na rozprawie nie jest wymagana. Jeżeli nie stawi się na rozprawę to sąd przeprowadzi dowód z jego wyjaśnień, złożonych w toku postępowania przygotowawczego, poprzez ich odczytanie. Tak samo sąd postąpi, jeżeli na rozprawę oskarżony wprawdzie się stawi, ale skorzysta z przysługującego mu prawa i odmówi składania wyjaśnień.

Co ważne, wniosek złożony na rozprawie może zostać pozytywnie rozpoznany nawet w sytuacji, gdy nie uwzględniono wcześniejszego wniosku o dobrowolne poddanie się karze, złożonego w toku postępowania przygotowawczego.

Czy do złożenia wniosku o dobrowolne poddanie się karze, wymagana jest zgoda prokuratora lub pokrzywdzonego?

Zgoda prokuratora i pokrzywdzonego nie jest konieczna. Mogą oni jednak sprzeciwić się pozytywnemu rozpoznaniu wniosku. Zarówno prokurator jak i pokrzywdzony, zgłaszając sprzeciw do złożonego wniosku, mogą wskazać modyfikacje wniosku, których zaakceptowanie przez oskarżonego zmieni ich stanowisko w sprawie. Mogą np. wskazać, że zaakceptują karę pozbawienia wolności w większym wymiarze lub zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na dłuższy okres. Pokrzywdzonemu najczęściej chodzi o naprawienie szkody (jej wysokość) oraz o termin jej naprawienia. Zaakceptowanie propozycji pokrzywdzonego często powoduje zmianę jego stanowiska i przychylenie się do złożonego wniosku.

Należy zdawać sobie sprawę, że szybkie negocjacje z pokrzywdzonym przed salą rozpraw nie zawsze przynoszą pozytywny efekt. Jeżeli jednak widać możliwość porozumienia się z pokrzywdzonym co do elementów wyroku, którymi on jest zainteresowany, to można złożyć również wniosek o przekazanie sprawy przez sąd – w tym zakresie – do mediacji. Profesjonalny mediator może pomoc w osiągnięciu porozumienia i tym samym szybkim zakończeniu sprawy.

Marcin Czwakiel

Kancelaria Adwokatów Czwakiel i Wspólnicy

REKLAMA

REKLAMA

Archiwalne posty