Kupno rzeczy, czy to nowej, czy używanej często wiąże się z pewnym ryzykiem. Zakupiony przedmiot może okazać się uszkodzony lub wręcz niezdatny do używania. Zdarza się również, że wada zakupionej rzeczy, chociaż istnieje, jest niewidoczna.
Wada fizyczna polega na niezgodności z umową nabytego produktu. Możemy o takiej wadzie mówić wtedy, gdy rzecz: 1) nie ma właściwości, które produkt tego rodzaju powinien mieć – np. telewizor sam się nagle wyłącza, piekarnik nie chce się rozgrzać; 2) nie ma właściwości, o których konsument został zapewniony przez sprzedawcę lub reklamę – np. zakupiony model piekarnika nie ma opcji rusztu; 3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę – np. zegarek nie jest wodoodporny, a konsument przed zakupem poinformował sprzedawcę, że ma zamiar w nim pływać; 4) przedmiot został wydany kupującemu w stanie niezupełnym – np. telefon sprzedany bez słuchawek, chociaż powinny być w zestawie.
Wadą ukrytą są z kolei wszelkie braki produktu, które istniały w chwili zwarcia umowy, ale były niewidoczne. Bardzo istotne jest to, że – zgodnie z prawem – sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili nabywania przedmiotu przez kupującego, lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili. Nie ma przy tym znaczenia, czy sprzedawca wiedział o istnieniu wady i fakt ten zataił, czy też nie miał świadomości istnienia wady. Zwolnienie od odpowiedzialności sprzedawcy następuje, w zasadzie wyłącznie wtedy, gdy kupujący w chwili zawierania umowy wiedział o wadzie. Przepisy przewidują możliwość rozszerzenia, ograniczenia lub wyłączenia odpowiedzialności sprzedawcy za wady rzeczy. Oznacza to, że strony, jeżeli tylko mają taką wolę, mogą uregulować kwestię odpowiedzialności za wady ukryte odmiennie, według własnych ustaleń. W przypadku jednak umyślnego zatajenia przez sprzedawcę wady przed kupującym, umowne ograniczenie lub nawet wyłączenie odpowiedzialności sprzedawcy, jest nieważne.
Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. Obniżona w ten sposób cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady. Jeżeli stwierdzona wada istnieje, ale nie jest wadą istotną, to kupujący nie może odstąpić od umowy. Sprzedawca ma 14 dni na wypowiedzenie się, co do złożonego przez kupującego oświadczenia. Jeżeli tego nie zrobi, przyjmuje się, że zaakceptował żądania kupującego.
Marcin Czwakiel
Kancelaria Adwokatów Czwakiel i Wspólnicy