Kontrowersyjny ład – sprawdziliśmy jak dzielone są pieniądze z Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych
Pod koniec października 2021 r. Gmina Czarny Bór gościła włodarzy gmin powiatu wałbrzyskiego i świdnickiego, którym zostały wręczone promesy na dofinansowanie inwestycji z Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych. Podział pieniędzy wywołał wiele kontrowersji.
Celem Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych jest dofinansowanie inwestycji realizowanych przez samorządy gmin, miast, powiatów i województw. Wysokość bezzwrotnego dofinansowania jest zależna od obszaru priorytetowego, w którym mieści się planowana inwestycja. Program realizowany jest poprzez promesy inwestycyjne udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Pierwszy nabór wniosków trwał od 2 lipca do 15 sierpnia 2021 r. W tym czasie każda jednostka samorządu terytorialnego (lub ich związek) mogła zgłosić maksymalnie trzy wnioski o dofinansowanie, w tym: 1 wniosek bez kwotowego ograniczenia; 1 wniosek, którego wartość dofinansowania nie mogła przekroczyć 30 mln zł oraz 1 wniosek, którego wartość dofinansowania nie może przekroczyć 5 mln zł.
– 360 mln zł dla naszego regionu w ramach rządowego programu POLSKI ŁAD. Gminy ościenne z dużymi inwestycjami i przyznanymi na nie kwotami. Gmina Głuszyca – jeden program – 1 080 000 zł. Budowa toru rolkowego. Czarny Bór – prawie 9 mln, Jedlina Zdrój- 4 750 mln, Boguszów Gorce- 4 5 mln, Mieroszów- ponad 8 mln, Walim- 4 750 mln itd. Czy naszej gminy nie było stać na przygotowanie programów na bardziej społeczne cele? Żłobek, drogi, infrastrukturę kulturalną i turystyczną, kanalizację, gaz? Czy włodarze naszej gminy nie potrafią wskazać celów i przygotować na nie projekty. Do końca roku będzie kolejna edycja. Panie Burmistrzu do roboty mieszkańcy czekają na gazyfikację, skanalizowanie sołectw i oświetlenie naszych dróg. I proszę nie zapominać o chodnikach bo to kwestia bezpieczeństwa naszych mieszkańców !!! (pisownia oryginalna – dop. red.) – napisał na stronie Głuszycka Wspólnota na Facebooku Dariusz Kołdon, były szef wałbrzyskiej Solidarności, a obecnie działacz Prawa i Sprawiedliwości, który był kontrkandydatem urzędującego burmistrza Głuszycy w ostatnich wyborach samorządowych w 2018 r.
Postanowiliśmy sprawdzić dlaczego Gmina Głuszyca dostała najmniej pieniędzy i skierowaliśmy do burmistrza Romana Głoda trzy pytania:
Ile, na jakie zadania i na jakie kwoty Gmina Głuszyca złożyła wnioski o dofinansowanie w ramach Polskiego Ładu?
Roman Głód: – Zgodnie z regulaminem składania wniosków, gminy mogły złożyć trzy wnioski. Gmina Głuszyca złożyła następujące wnioski:
1. Adaptacja części pomieszczeń szkolnych na przedszkole w budynku przy ul. Grunwaldzkiej 37 w Głuszycy. Przewidywana wartość inwestycji – 6 500 000 zł, kwota wnioskowanego dofinansowania – 5 525 000 zł, inwestycja z kompletną dokumentacją projektowo-budowlaną.
2. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez remont dróg gminnych: ul. Włókniarzy, ul. Pionierów, ul. Łukasiewicza i ul. 11 Listopada w Głuszycy – inwestycja z kompletną dokumentacją projektowo-budowlaną. Wnioskowana kwota dofinansowania 5 348 500 zł, przewidywana wartość inwestycji – 5 630 000 zł.
3. Budowa toru rolkowego przy ul. Dolnej w Głuszycy. Przewidywana wartość inwestycji – 1 200 000 zł. Kwota wnioskowanego dofinansowania – 1 080 000 zł – zlecono wykonanie dokumentacji projektowej termin realizacji zlecenia do 5.11.2021 r.
Czy, jako wnioskodawcy, gminy dostają uzasadnienie odmowy lub odrzucenia wniosku w ramach Polskiego Ładu?
– Nasz gmina nie otrzymała informacji uzasadniającej przyznanie lub odrzucenie dotacji. Jedyną dostępną informacją jest lista gmin wraz z nazwą zadania i przyznanymi środkami, opublikowana na stronach internetowych https://www.bgk.pl/polski-lad/edycja-pierwsza/#c21545.
Z czego wynikają takie dysproporcje w przyznawaniu środków z Polskiego Ładu? Np. Gmina Bystrzyca Kłodzka dostała 11 861 700 zł (2 wnioski na 7,125 mln zł i 4 736 700 zł); Gmina Marcinowice 11 271 000 zł (2 307 750 zł i 8 963 250 zł); Gmina Nowa Ruda 8 797 000 zł (6 mln zł i 2, 797 mln zł), Gmina Głuszyca zaledwie 1 080 000 zł, a Gmina Lądek Zdrój nie dostał nic?
– Gmina Głuszyca jest gminą o najniższych dochodach podatkowych w Powiecie Wałbrzyskim, ale od kilku lat z powodzeniem pozyskuje środki z różnych źródeł zarówno krajowych, jak i Unii Europejskiej. Świadczą o tym zrealizowane inwestycje, np. budowa Centrum Przesiadkowego wraz z zakupem dwóch autobusów i uruchomieniem bezpłatnej komunikacji na terenie gminy; budowa krytej pływalni „Delfinek”; wiele projektów z zakresu wymiany źródeł ciepła, montażu instalacji PV na obiektach użyteczności publicznej; remonty dróg gminnych; budowa boisk we wsiach; budowa skateparku; remont i adaptacja budynku po byłej szkole na potrzeby nowego urzędu miejskiego; remont pomieszczeń po byłym gimnazjum na potrzeby żłobka samorządowego i wiele innych. Gmina jest również w trakcie realizacji trzech nowych kluczowych projektów: Budowa Strefy Aktywności Gospodarczej współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej; wykonanie odwiertu badawczego w celu pozyskania wód geotermalnych oraz budowa kładki pieszej na głuszyckich „Kamykach”, jako nowej atrakcji turystycznej. Przytoczone przykłady pokazują, że pracownicy Urzędu Miasta w Głuszycy posiadają najwyższe kompetencje w zakresie pozyskiwania, realizacji i rozliczania środków pozabudżetowych na realizację kluczowych inwestycji, które są odpowiedzią na oczekiwania naszych mieszkańców. Dwa pierwsze wnioski złożone w pierwszym naborze w ramach Programu Polski Ład – Program Inwestycji Strategicznych są kontynuacją już rozpoczętych projektów, na które gmina otrzymała środki rządowe. Pierwszy projekt to adaptacja budynku byłego gimnazjum na pomieszczenia żłobkowo – przedszkolne, gdzie pomieszczenia na żłobek wyremontowano w ramach programu Maluch+, z kolei kontynuacja remontu dróg, gdzie pierwszy etap został sfinansowany z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Jak już wspomniałem: oba projekty są w pełni przygotowane do realizacji, tzn. z kompletną dokumentacją projektowo – budowlaną. Z kolei trzeci wniosek będzie gotowy do realizacji w listopadzie. W mojej ocenie wnioski, które złożyła nasza gmina zostały przygotowane zgodnie z regulaminem naboru i patrząc na środki, jakie zostały przekazane gminom, przynajmniej wniosek pierwszy (na którym mieszkańcom najbardziej zależy, ponieważ brakuje miejsc w głuszyckim przedszkolu) albo drugi powinien otrzymać dofinansowanie. Regulamin naboru nie przewiduje możliwości odwołania od decyzji o przyznaniu środków.
Na październikowym spotkaniu w Czarnym Borze, podczas którego wręczane były promesy na dofinansowanie inwestycji w ramach Polskiego Ładu, zabrakło oficjalnych przedstawicieli Gminy Wałbrzych, co wywołało falę komentarzy.
– Zgodnie z informacjami, jakie otrzymałem z sekretariatu prezydenta, nie otrzymaliśmy żadnego zaproszenia na uroczystość wręczenia promes z Rządowego Funduszu Polski Ład – powiedział nam Edward Szewczak, rzecznik prezydenta Wałbrzycha.
Tak jak w przypadku Głuszycy, także kwota przyznana Gminie Wałbrzych – 5 mln zł na jeden projekt, wywołała wiele kontrowersji. Poprosiliśmy rzecznika o informacje na 6temat wniosków złożonych przez wałbrzyski ratusz.
– Gmina Wałbrzych – miasto na prawach powiatu – złożyła trzy wnioski o dofinansowanie z Programu Polski Ład na następujące inwestycje:
1. Przebudowa dróg i placów centrum Wałbrzycha – ko lejny etap związany z budową obwodnicy Wałbrzycha (drogi krajowej nr 35) – wnioskowana kwota 42 940 000 zł,
2. Rewitalizacja Skweru im. Sybiraków przy ul. Głównej i Wrocławskiej w Wałbrzychu wraz z terenem zielonym zlokalizowanym przy ul. Głównej – wnioskowana kwota 5 000 000 zł,
3. Modernizacja infrastruktury gospodarki odpadami w Wałbrzychu w celu utworzenia systemu „Gospodarki Odpadami w obiegu zamkniętym” – wnioskowana kwota 30 000 000 zł – wyjaśnił rzecznik prezydenta miasta.
Pytanie o dysproporcje w przyznawaniu środków z Polskiego Ładu wysłaliśmy także do szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i posła na Sejm ziemi wałbrzyskiej Michała Dworczyka, Wicewojewody Dolnośląskiego Jarosława Kresy oraz do Wicemarszałka Województwa Dolnośląskiego Grzegorza Macko.
– W celu uzyskania szczegółowych informacji w związku z rozstrzygnięciem programu #PolskiŁad proponuję skontaktować się bezpośrednio z operatorem programu – Bankiem Gospodarstwa Krajowego – odpowiedział nam (jako jedyny) Grzegorz Macko.
To samo pytanie wysłaliśmy także do Banku Gospodarstwa Krajowego.
– To wnioskodawcy decydowali o tym, które inwestycje są najważniejsze i które z nich wpisują się w założenia programu (w tym w obszary i priorytety). Samorządy mają też różną wielkość i różne potrzeby, ale też różne budżety do dyspozycji i różny „apetyt” na aktywność inwestycyjną. To jednostki samorządu terytorialnego składając wnioski decydowały o tym, na którą inwestycję potrzebują dofinansowania. Składając wnioski oświadczały, że będą dysponowały wkładem własnym na realizację inwestycji (najpóźniej w chwili uruchomienia postępowania przetargowego). Trudno nam jest się dokładnie odnieść do Pana pytania znając jedynie kwoty dofinansowania bez wiedzy o inwestycjach, których dotyczy to dofinansowanie – odpowiedział Kamil Piechowski z Zespołu Informacji i PR Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie.
Wobec braku konkretnych informacji zawartych w powyższej odpowiedzi zapytaliśmy przedstawiciela banku jakie kryteria decydowały o takim, a nie innym podziale środków.
– O przyznaniu dofinansowania zdecydował Prezes Rady Ministrów na podstawie rekomendacji utworzonej przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów komisji, która analizowała wnioski. Bank Gospodarstwa Krajowego jest operatorem programu. Przyjmowaliśmy wnioski o dofinansowanie, uszeregowaliśmy je zgodnie z priorytetami w raporcie dla Komisji w KPRM i PRM. Teraz – po decyzji PRM o przyznaniu dofinansowania wystawimy wstępne promesy inwestycyjne, następnie promesy inwestycyjne i w odpowiednim czasie będziemy wypłacać środki finansowe dla JST – odpisał Kamil Piechowski.
Robert Radczak