Rozmowa z Marzeną Radochońską, dyrektorem Powiatowego Urzędu Pracy w Wałbrzychu.
Do niedawna Wałbrzych i powiat wałbrzyski dotknięte były bezrobociem strukturalnym, przekraczającym 30 procent. Jaka jest dziś rola Powiatowego Urzędu Pracy w Wałbrzychu, gdy poziom bezrobocia jest rekordowo niski?
Marzena Radochońska: – Dzisiaj nasza uwaga skupia się przede wszystkim na zaspokojeniu potrzeb kadrowych u naszych lokalnych pracodawców. Wymaga to zupełnie innego, bardzo indywidualnego podejścia, gdyż wśród obecnie zarejestrowanych w naszym urzędzie, ponad 50 procent to osoby bez kwalifikacji i bez wykształcenia. A około 42 procent to osoby długotrwale bezrobotne, czyli pozostające w rejestrach powyżej 12 miesięcy. I tak jak kiedyś było kilkunastu, czy też kilkudziesięciu kandydatów na jedno miejsce pracy, tak dziś sytuacja jest zupełnie odwrócona. Tylko zindywidualizowana praca pośrednika pracy, doradcy zawodowego, specjalisty do spraw rozwoju zawodowego, wparcie środkami Funduszu Pracy może dziś przynieść pożądane efekty. Warto zwrócić uwagę, że statystyki na koniec miesiąca pokazują aktualny stan, ale dziś w znacznej mierze to nie są te same osoby w rejestrze na początku i na końcu miesiąca. Część z nich znajduje pracę, a inni się rejestrują, bo ją właśnie stracili lub wracają na rynek pracy po przerwie. Nasz urząd rocznie przyjmuje około 8 tysięcy ofert pracy, a około 6 tysięcy zarejestrowanych u nas osób bezrobotnych znajduje pracę. Także rocznie kilka tysięcy osób rejestrujemy w urzędzie i kilka tysięcy wyrejestrowujemy.
Czy są w tym gronie także osoby wracające z zagranicy?
– Oczywiście! Dla niektórych są to okresy przejściowe, bo planują wracać do pracy za granicą w kolejnych miesiącach, ale część wraca do kraju na stałe. To zjawisko trochę się nasiliło i w styczniu 2020 r. zarejestrowało się w naszym urzędzie około 50 osób, natomiast w styczniu 2019 roku około 20 osób. W tym miejscu zwracam się do osób powracających z Wielkiej Brytanii: warto wejść na stronę Publicznych Służb Zatrudnienia: psz.praca.gov.pl. W zakładce Brexit są publikowane aktualne informacje, dotyczące między innymi rejestracji i nabycia prawa do zasiłku.
Od dłuższego czasu słyszymy, że „brakuje rąk do pracy”. Zatem która grupa częściej zwraca się o pomoc do urzędu pracy: osoby bezrobotne i poszukujące pracy, czy przedsiębiorcy, którzy poszukują pracowników?
– Pracodawcy wykazują większe zainteresowanie naszymi usługami, natomiast bezrobotni nie zawsze odpowiadają na potrzeby pracodawców. Trzeba wiedzieć, że część z zarejestrowanych osób jako bezrobotne to takie, które na przykład mają różnego rodzaju obciążenia np. komornicze i w związku z tym nie chcę podejmować legalnego zatrudnienia. Sporą grupą są kobiety, które mają małe dzieci, albo spodziewają się dziecka, a to znacznie utrudnia im podjęcie pracy. Są to też osoby, które opiekują się osobami zależnymi – sprawują opiekę nad osobami niepełnosprawnymi czy też starszymi. Takim osobom ciężko dobrać odpowiednią ofertę pracy, w godzinach najbardziej im odpowiadajacych, tak aby mogły godzić życie osobiste z zawodowym. Również znaczącą ilość stanowią pracodawcy chcący zatrudnić cudzoziemca. W 2019 r. pracodawcy złożyli 4171 oswiadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Jak udaje się pogodzić interesy obu grup, a szczególnie osób bez kwalifikacji zawodowych?
– Szybką ścieżką pomocy są szkolenia indywidualne kierowane do osób bezrobotnych. Jeśli jest pracodawca, który chce kogoś zatrudnić, i jest zarejestrowana u nas osoba, która mogłaby podjąć u niego pracę, ale nie ma umiejętności, czy odpowiednich kwalifikacji, to jest możliwość wnioskowania o szkolenie indywidualne. Po uzyskaniu kwalifikacji, certyfikatu, czy dyplomu taka osoba może wtedy podjąć zatrudnienie. Co ważne: osoby bezrobotne, które mają prawo do zasiłku dla osób bezrobotnych, przy samodzielnym znalezieniu zatrudnienia dostają dodatek aktywizacyjny. Również w szybki i prosty sposób można nabyć nowe umiejętności zawodowe poprzez odbycie stażu u pracodawcy.
Jakie są najpopularniejsze formy wsparcia osób bezrobotnych oraz pracodawców? Z czego najchętniej korzystają obie grupy?
– Bezrobotni najczęściej składają wnioski o dotacje na podjęcie działalności gospodarczej. Warto przy tym podkreślić, że około 80 procent z nich prowadzi działalność dłużej jak wymagane 12 miesięcy. Z kolei pracodawcy najczęściej korzystają z możliwości doposażeniem stanowiska pracy dla osoby bezrobotnej, jak też są zainteresowani pracami interwencyjnymi i stażami. Coraz bardziej popularne są także oferowane przez nas szkolenia dla bezrobotnych. W naszym kręgu zainteresowań jest też krąg osób niezarejestrowanych jako bezrobotne. Są to pracodawcy i ich pracownicy. Wspieramy ich Krajowym Funduszem Szkoleniowym, dzięki czemu pracodawca może szybko i prawie bezkosztowo przekwalifikowć swojego pracownika.
Co jest najtrudniejsze w pracy Powiatowego Urzędu Pracy w Wałbrzychu?
– Praca z osobami długotrwale bezrobotnymi. Wymaga ona specjalistycznego podejścia, które nie zawsze możemy zaoferować, np. w przypadku osób z uzależnieniami, czy niepełnosprawnościami natury intelektualnej. Trudno jest także walczyć z utrwalonymi u osób bezrobotnych mechanizmami związanymi z korzystaniem z pomocy socjalnej. Bardzo często słyszymy od nich, że im się nie opłaca podejmować zatrudnienia, ponieważ stracą dotychczasową pomoc.
Rozmawiał Robert Radczak