8. maja w Walimiu odbyły się gminne obchody 80. rocznicy zakończenia II wojny światowej i zapoczątkowania polskiego osadnictwa na tych ziemiach. Uroczystość została zorganizowana przy Kwaterze Ofiar Terroru Hitlerowskiego, gdzie oddano hołd poległym i upamiętniono ich ofiarę.
W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych i gminnych – również z zaprzyjaźnionej Gminy Świerzno, służb mundurowych, instytucji lokalnych, szkół oraz mieszkańcy. Uczniowie szkół podstawowych z Walimia i Jugowic przygotowali i wygłosili apel poległych. Po oficjalnych wystąpieniach oraz złożeniu kwiatów przez delegacje, uczestnicy udali się do Centrum Kultury i Turystyki w Walimiu, gdzie dr hab. Dorota Sula oraz dr Piotr Retecki wygłosili prelekcje historyczne dotyczące wojennych i powojennych losów Walimia i okolic.
– Na kolejną część obchodów 80-lecia Polskiego Osadnictwa złożyły się historyczne prelekcje, które poruszyły serca i umysły słuchaczy. Pierwszą z nich – „Walim i Góry Sowie w cieniu II wojny światowej” – wygłosiła dr hab. Dorota Sula z Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy. W niezwykle przejmujący i merytoryczny sposób przybliżyła nam dramatyczne losy naszego regionu, ukazując głębię historii, która odcisnęła się tu tak silnie. Pani doktor nie tylko podzieliła się swoją ogromną wiedzą, ale także – co niezwykle nas poruszyło – przekazała młodzieży książki, co było pięknym i pełnym życzliwości gestem. Drugą prelekcję – „80-lecie Polskiego Osadnictwa w Gminie Walim” – wygłosił dr Piotr Retecki z Uniwersytetu Wrocławskiego. Dzięki jego wystąpieniu mogliśmy spojrzeć szerzej na kontekst powojennego osadnictwa, na losy ludzi, którzy przybyli tu po 1945 roku, by tworzyć nowy dom, nową wspólnotę i nową tożsamość naszej gminy. Jego pasja, erudycja i niezwykły sposób narracji pozostaną z nami na długo – podsumowuje Wioletta Sowa, Dyrektor Centrum Kultury i Turystyki w Walimiu.
Także w zamku Książ w Wałbrzychu odbyła się uroczystość z okazji 80 rocznicy zakończenia II wojny światowej.
-Radując się z 80 rocznicy zwycięstwa i wyzwolenia Europy ze szponów hitlerowskiego terroru, pamiętamy o 60 milionach zabranych przedwcześnie żyć- powiedział prowadzący spotkanie Mateusz Mykytyszyn.
Wieńce pod tablicą upamiętniająca ofiary niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen i jego filii AL. Fuerstenstein, która znajdowała się w książańskim parku złożyli m.in. przedstawiciele władz miejskich, wałbrzyskich szkół, muzeum Gross-Rosen, instytucji i stowarzyszeń.
Uroczystość miała przede wszystkim na celu upamiętnienie ofiar najkrwawszego z konfliktów w historii ludzkości. Poczet sztandarowy i wartę honorową zapewnili Straż Miejska w Wałbrzychu i harcerze z Hufca ZHP Ziemi Wałbrzyskiej im. Alojzego Ciasnochy. O tym jak ważne było dzisiejsze wydarzenie i dlaczego musimy zawsze pamiętać nie tylko o zwycięzcach, ale przede wszystkim o ofiarach mówiły Zastępca Prezydenta Wałbrzycha Anna Elzbieciak-Stec oraz inicjatorka uroczystości – prezeska Zamku Książ w Wałbrzychu Dorota Karolewska. Obie podkreśliły potrzebę edukacji i znaczenie obecności dzieci i młodzieży podczas tego typu uroczystości.
Kwiaty pod tablicą upamiętniająca ofiary KL Gross-Rosen złożyły delegacje reprezentujące wałbrzyskie szkoły: Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 5 im. Księżnej Daisy Hochberg von Pless, Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 z Wałbrzycha, Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 6, Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 4 im. Gwarków Dolnośląskich, Publiczna Szkoła Podstawowa Specjalna nr 10 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu, Niepubliczna Szkoła Podstawowa Eureka.
-Wywołana przez hitlerowskie Niemcy II wojna światowa zakończyła się w Europie 8 maja 1945 roku, kiedy to III Rzesza podpisała bezwarunkową kapitulację. Działania wojenne w Europie zakończyły się o 23:01 czasu środkowo-europejskiego. Jednak oficjalny koniec wojny nastąpił dopiero 2 września 1945 roku, po kapitulacji Japonii. Ta najstraszliwsza z wojen pochłonęła życie od 50 do 78 milionów ludzi. Zginęło 6 milionów obywateli polskich, głównie ludność cywilna. Uśrednia się, że w II wojnie światowej zginęło ponad 60 milionów osób, co stanowiło około 3% światowej populacji – podsumowała prezeska Książa Dorota Karolewska.
AL Fürstenstein (obóz pracy Książ)
Obóz zorganizowano w maju 1944 r., na wzgórzu w pobliżu zamku Fürstenstein. Początkowo więźniowie mieszkali w okrągłych budach „z tektury”. Dopiero w grudniu 1944 postawiono 4 baraki. Więźniowie pracowali na trzy zmiany, więc z jednego miejsca noclegowego korzystało 3 więźniów. Warunki sanitarne były wręcz katastrofalne. Brak było wody i opieki medycznej. Więźniami byli polscy, węgierscy i greccy Żydzi. Głównym zajęciem więźniów było drążenie sztolni pod zamkiem. Zatrudniano ich również na bocznicy kolejowej w Liebichau (Lubiechów), gdzie przeładowywali materiały budowlane, dostarczane następnie kolejka wąskotorową do zamku. Więźniowie posiadający wyższe wykształcenie pracowali w zamku, przy projektach dotyczący.ch budowy dróg, tuneli i budynków.
Około 16.02.1945 r. nastąpiła ewakuacja obozu. Do kolumny zostały dołączone więźniarki z pobliskiego FAL Freiburg (Świebodzice). Pieszo dotarli do Trutnova, a następnie koleją do KL Flossenbürh. W trakcie ewakuacji zastrzelono około 50 więźniów.
(KŻ, MM)