Często zdarza się, że podpisujemy umowy i wpłacamy zaliczkę albo zadatek. Często także nie zdajemy sobie sprawy z tego, jakie różnice wynikają między nimi.
Zarówno zaliczka, jak i zadatek, stanowią zwyczajowy sposób zabezpieczenia dokonywanych transakcji. Która z tych form jednak lepiej, bo prawnie, zabezpiecza wykonanie umowy i dlaczego?
Zaliczka stanowi najpopularniejszy, na co dzień stosowany sposób zabezpieczania zawieranych umów. Nie występuje ona jednak w przepisach, jako forma instytucji prawa cywilnego. W związku z tym wpłacenie zaliczki nie daje gwarancji dojścia umowy do skutku. Zaliczka stanowi bardziej formę rezerwacji umowy. Najczęściej każda strona umowy, może się z niej wycofać, nie ponosząc przy tym konsekwencji finansowych. Zaliczka, co do zasady, podlega zwrotowi, w przypadku niewykonania umowy. Postanowienia w tym zakresie mogą być jednak odmienne. Jeżeli zaś umowa dojdzie do skutku, to wpłaconą zaliczkę zalicza się na poczet wynagrodzenia za towar czy usługę.
Zadatek z kolei jest ujęty w przepisach prawa, stanowiąc instytucję prawa cywilnego. Wpłacenie zadatku ma na celu prawne zabezpieczenie realizacji zawieranej umowy. Z uwagi na swoją strukturę, wpłacony zadatek, chroni obie strony umowy. Strona, która otrzymała zadatek, może go zatrzymać, jeżeli do zawarcia umowy nie dojdzie z winy drugiej strony. Gdy zaś do zawarcia umowy nie dojdzie z winy strony, która zadatek otrzymała, to strona, która zadatek wpłaciła, może żądać jego zwrotu w podwójnej wysokości. Warunkiem w tym przypadku jest uprzednie odstąpienie od umowy. Wpłacenia zadatku, w zdecydowanie większym stopniu, dyscyplinuje obie strony w dotrzymaniu warunków zawartej umowy.
Należy także pamiętać, że zadatek jest ujęty w przepisach, jako forma zabezpieczenia umów. W związku z tym każda dokonana przedpłata będzie stanowiła zadatek, o ile nie zostanie ona przez strony umowy określona jako zaliczka.
Marcin Czwakiel
Kancelaria Adwokatów Czwakiel i Wspólnicy