Wiele osób korzysta z lasów. Spacery po lesie, zbieranie grzybów i jagód to czynności powszechne. Możliwość poruszania się po lesie pieszo nie budzi wątpliwości. Powstaje jednak pytanie – kiedy można poruszać się po lesie, używając pojazdów silnikowych lub konno? Reguły udostępniania lasów stanowiących własność Skarbu Państwa reguluje ustawa o lasach.
Z przepisów wynika, że – co do zasady – ruch pojazdów silnikowych (np. samochodem czy quadem), zaprzęgiem konnym oraz motorowerem dozwolony jest jedynie drogami publicznymi. Poruszanie się, przy pomocy wyżej wymienionych pojazdów, drogami leśnymi wymaga wyraźnego oznaczenia danej drogi znakami dopuszczającymi taki ruch. Może to być np. oznakowanie wskazujące kierunek i odległość dojazdu do położonego w lesie obiektu (np. ośrodka wypoczynkowego). W związku z tym trzeba zwrócić uwagę na fakt, że na drogach leśnych nie muszą być ustawione szlabany i znaki zakazujące poruszania się po nich. Ogólny zakaz, wyrażony w przepisach, nie wymaga dodatkowego oznakowania. Z kolei poruszanie się po lesie konno, dopuszczalne jest wyłącznie drogami wyznaczonymi przez właściwego, dla danego terenu, nadleśniczego.
Wskazane reguły nie dotyczą inwalidów, którzy poruszają się pojazdami przystosowanymi do ich potrzeb. Przepisy te nie obejmują również pracowników nadleśnictw w czasie wykonywania obowiązków służbowych, właścicieli lasów w ich własnych lasach, osób wykonujących i kontrolujących gospodarkę leśną, służb ratujących zdrowie i mienie ludzkie (policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe), myśliwych wykonujących zadania gospodarcze oraz właścicieli pasiek zlokalizowanych w lasach.
Skąd wiadomo czy droga biegnąca przez las jest drogą publiczną, ogólnie dostępną, czy też drogą leśną? Tutaj przepisy nie są jednoznaczne. Oznaczenie danej drogi spoczywa na jej zarządcy. Droga powinna być oznakowana zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów ruchu drogowego oraz ustawy o lasach. W razie wątpliwości najbezpieczniej będzie uznać, że wjazd do lasu możliwy jest tylko tam, gdzie istnieje odpowiednie oznakowanie. Należy zakładać, że droga nieoznakowana nie jest dopuszczona do ruchu pojazdami. Często spotkać można samochody zaparkowane na leśnych drogach, przy wjeździe do lasu. Również i takie zachowanie nie jest prawidłowe. Postój pojazdów na drogach leśnych jest dozwolony wyłącznie w miejscach oznakowanych.
Przepisy regulują również kwestie zbierania płodów runa leśnego. Dopuszczalne jest zbieranie np. jagód na potrzeby własne. Zbieractwo na potrzeby przemysłowe wymaga już zawarcia odpowiedniej umowy z nadleśnictwem.
Strażnik leśny, zgodnie z przepisami może, zatrzymywać pojazdy i legitymować kierowców na terenie lasów państwowych. Strażnik może także wydać polecenie, co do dalszego zachowania się takiej osoby na drodze. Jeżeli samochód przewozi drewno lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że kierowca popełnił w lesie przestępstwo, strażnik leśny może zatrzymywać pojazd do kontroli także poza terenem leśnym. Strażnik leśny, realizując swoje ustawowe uprawnienia, ma prawo stosować środki przymusu bezpośredniego, włącznie z użyciem broni.
Strażnicy leśni mają również uprawnienia do nakładania mandatów karnych za popełnione wykroczenia. Do najczęstszych należą wjazd i parkowanie pojazdu w miejscu niedozwolonym, niszczenie roślinności, a także za zaśmiecanie lasu.
Marcin Czwakiel
Kancelaria Adwokatów Czwakiel i Wspólnicy