Prawo w pigułce: powództwa przeciwegzekucyjne
Skarga na czynności komornika, jest prawną możliwością obrony przed niewłaściwym działaniem lub zaniechaniem komornika. Powództwa przeciwegzekucyjne umożliwiają obronę, przed niezgodnym z prawem działaniem nie tylko komornika, ale również wierzyciela. Wyróżnić można dwa rodzaje powództw przeciwegzekucyjnych. Pierwsze to tzw. powództwo opozycyjne, które może wnieść dłużnik. Drugim jest powództwo ekscydencyjne, które składa osoba trzecia, zatem nie jest to dłużnik ani wierzyciel. Powództwo w tym wypadku przysługuje, jeżeli taka osoba chce obronić się przed egzekucją, która niesłusznie została skierowana do jej majątku.
Powództwo opozycyjne
Powództwo opozycyjne jest powództwem o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, który stanowi podstawę prowadzonej przez komornika egzekucji. Warunkiem niezbędnym dla złożenia tego powództwa jest więc istnienie tytułu wykonawczego. Tytułem wykonawczym nazywamy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Tytułem egzekucyjnym może być np. wyrok, postanowienie czy nakaz zapłaty wydany przez sąd, zawarta sądownie ugoda czy akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji.
Powództwo przeciwegzekucyjne przysługuje, gdy:
1) dłużnik przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności. Na przykład, gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu (wynikającym np. tylko z aktu notarialnego) albo, gdy kwestionuje przejście na niego obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego, że przejście takiego obowiązku nastąpiło (np. cesja wierzytelności);
2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło (np. zapłacono żądaną kwotę) albo nie może być egzekwowane (np. upłynął termin przedawnienia).
Jeżeli tytułem jest orzeczenie sądowe, można oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w toku sprawy było z mocy ustawy niedopuszczalne – tak jest w przypadku niektórych roszczeń wzajemnych, które w postępowaniu nie mogą podlegać potrąceniu, a także na zarzucie potrącenia czy także przedawnienia;
3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 kpc, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego współmałżonek wcześniej nie mógł podnieść.
Powództwo ekscydencyjne
Powództwo ekscydencyjne, jest drugim rodzajem powództwa przeciwegzekucyjnego. Przysługuje ono osobie trzeciej, która nie jest dłużnikiem, i jest jej środkiem obrony w chwili, gdy naruszane są jej prawa materialne. Dzieje się tak najczęściej, gdy komornik dokonuje zajęcia przedmiotów, należących do osoby niebędącej dłużnikiem. Taka osoba może domagać się zwolnienia z egzekucji przedmiotu lub przedmiotów, które zostały jej zajęte.
Właściwość sądu
Jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało już wszczęte to miejscowo właściwym sądem jest sąd, w którego okręgu prowadzone jest aktualnie postępowanie egzekucyjne. Natomiast, jeśli do wszczęcia egzekucji jeszcze nie doszło, pozew wnosi się do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego lub siedziby pozwanego. Zwykle sądem rzeczowo właściwym będzie sąd rejonowy, jednak dla wartości przedmiotu sporu powyżej 75000,00 zł właściwym sądem do wniesienia powództwa będzie sąd okręgowy.
Powództwo przeciwegzekucyjne podlega opłacie sądowej.Opłata sądowa wynosi, w zależności od wartości roszczenia – od 100 zł do 1 000 zł dla roszczeń do 20 000 zł. Jeżeli roszczenie jest równie 20 000 zł lub je przekracza to opłata wynosi 5 % wartości tegoż roszczenia.
Marcin Czwakiel
Kancelaria Adwokatów Czwakiel i Wspólnicy