„Wojcieszek o Polsce” – to tytuł artykułu w „Tygodniku Wrocław” z 29 stycznia 2016 r., a w podtytule mrożące krew w żyłach uzupełnienie – „Demony wojny według PiS”. Nie mam zamiaru odnosić się do sensacyjnego podtytułu i nie on obudził moje zainteresowanie tekstem artykułu. Zafascynowało mnie rozmowa redaktor Magdy Piekarskiej z osobami, o których – przyznam się – czytałem już wcześniej, ale gubiły się one w coraz to nowych plikach sensacyjnych informacji o wyjątkowo inspirującej postaci dyrektora legnickiego Teatru Modrzejewskiej, Jacka Głąba.
Przemysław Wojcieszek, zapisał się złotymi zgłoskami w historii legnickiego teatru jako twórca spektaklu „Hymn narodowy”, którego tekst napisał wspólnie z Emilią Piech, studentką PWST.
Ale tematem wywiadu jest nowy film pt. „Knivest out”, dzieło tej samej spółki autorskiej. W luźnej rozmowie domowej po przeczytaniu artykułu pomyliłem nazwisko Emilii Piech, i nazwałem ją Emilią Plater. Po tym wszystkim co przeczytałem o obydwojga twórcach nowego filmu myślę, że wcale to nie było na wyrost.
Zacznę od króciutkiej rekomendacji bohaterów mojego postu:
Przemysław Wojcieszek, scenarzysta, reżyser, dramaturg. Autor kilku filmów, a także głośnego spektaklu wystawionego w legnickim Teatrze Modrzejewskiej „Made in Poland”.
Emilia Piech, studentka IV roku wrocławskiej PWST, gdzie można ją oglądać w spektaklu „Biesy”. Współautorka pisanego wspólnie z Wojcieszkiem tekstu „Hymn narodowy”, a także nowego filmu „Knivest out”.
O nowym filmie wrocławskiego reżysera powiem niewiele, znacznie więcej możemy się dowiedzieć z obszernego wywiadu w „Tygodniku Wrocław”. Film jest artystycznym odbiciem aktualnej sceny politycznej, a jego bohaterami są młodzi wyborcy prawicowych partii. Znacznie ciekawszymi w wywiadzie były opinie Przemysława i Emilii na temat naszej współczesnej sytuacji w kraju.
O motywach zrobienia filmu jego twórca mówi bardzo dosadnie:
„To były wybory prezydenckie, które wygrał pozbawiony kompetencji prawnik, który ma zupełnie bzdurny, nie trzymający się kupy program, a poza tym jest człowiekiem znikąd? Kiedy stał się prezydentem manekinem, podpisującym wszystko co mu się podsunie pod nos? Kiedy niedługo potem wybory parlamentarne wygrała partia sterowana z tylnego siedzenia przez demonicznego starca, który przegrał wszystko w ciągu ostatnich 10 lat? A może gdy okazało się, że ten wehikuł ciągnie za sobą rekordową liczbę miernot, które są kompletnie pozbawione poczucia wstydu i pną się coraz wyżej?”
Przemysław Wojcieszek przymierzał się wcześniej do filmu, którego akcja toczyłaby się w Afryce, ale doszedł do wniosku, że w Polsce stało się znacznie ciekawiej. Bohaterami filmu nie są jednak nasi politycy z górnej półki, ale paru młodych ludzi z kręgu tych co głosowali na Dudę, Kukiza i PiS. Co skłoniło młodych Polaków do takiego wyboru?
– To wydawało mi się intrygujące – mówi Przemysław Wojcieszek – Do tego wybuchła histeria związana z muzułmanami. Ludzie zaczęli się gotować. To napięcie wciąż rośnie, po Nowym Roku przybrało wymiar zbiorowej schizofrenii.
Tak więc fabuła filmu sprowadza się do pokazania poglądów i mentalności sześciu Polaków i Ukrainki, którzy spotykają się kilka lat po maturze i spędzają razem wieczór. Podczas tego wieczoru wychodzi na jaw nacjonalistyczna schiza, która się w nich nakręciła. Film trzyma w napięciu, dialogi są spiritus movens tego majstersztyku. Ideę filmu potwierdza Emilia Piech, która wywodzi się z kręgu młodych adeptów sztuki teatralnej, oto co mówi w wywiadzie na ten temat:
– Wielu moim rówieśnikom blisko do nacjonalizmu. I nie rozumiem tego. Jak można dziś, żyjąc w demokratycznym kraju, chcieć się tak zamykać? Jak można chcieć unifikacji jednej żelaznej ręki władzy?
A reżyser filmu dodaje:
– To nie jest propisowski spektakl, ani też prokodowski, atakujemy wszystkich. Opowiadamy o władzy PiS i buntownikach KOD. I o dawnym związkowcu, legendzie opozycji, o którego się szarpią te dwie siły.
I dalej Przemysław stwierdza:
– Moim zdaniem trzeba zbudować alternatywę polityczno-społeczną. Nie daje jej ani PO, która się kurczy i zanika, ani mistrzunio od kredytów we frankach, ani partie lewicowe, w tej chwili bardzo słabe. Bo dopóki nie będzie alternatywnego programu społecznego, ludzie będą głosować na prawicę.
Na pytanie Magdy Piekarskiej: która postać ci poszła najlepiej – Jarosław (Kaczyński), Krystyna (Pawłowicz), Antoni (Maciarewicz), Paweł (Kukiz)? Przemysław odpowiada:
– Największą frajdę sprawił mi Paweł. To najbardziej obłąkana postać, pełna sprzeczności. Resztę można dość jednostronnie potraktować, obśmiać, ale on jest w jakiś sposób inspirujący. Jest jak kameleon, co chwila zmienia zdanie na każdy temat. Musiałem to wykorzystać.
I dalej:
– Nagle okazało się, że Polska nie przestaje mnie zadziwiać. Ale towarzyszy mi pesymizm, przyzwolenie na prawicową wizję świata…
Spodziewam się, że film „Knivest out”, może się ukazać w kinach w kwietniu b.r., ale tylko dlatego, że reżyser zainwestował w to własne i pożyczone pieniądze, koszty dystrybucji filmu zamierza pokryć w wyniku akcji corwdfundingowej, która będzie przy okazji promocją tego filmu.
To wszystko co napisałem w moim felietonie, to tylko drobne wyimki niezwykle ciekawego wywiadu w gazecie. Muszę przyznać, że zrobił on na mnie duże wrażenie i doszedłem do wniosku, że nie należy przejść wobec niego obojętnie. Wielu z nas nie ma czasu na czytanie gazet. A – jak się okazuje – można z nich się dowiedzieć, co sądzą inni Polacy o tym co się dzieje w kraju i co się dzieje dobrego i ciekawego w naszej dolnośląskiej kulturze.
Trudno się dziwić, że w mediach pojawia się coraz to więcej interesujących głosów o Polsce. Są one pokłosiem opętańczej gry politycznej PiS-u po zwycięskich wyborach parlamentarnych, która godzi coraz wyraźniej w fundamenty demokracji i wolności. Pisze o tym w obszernym eseju „Dlaczego nie jesteśmy już w domu?” Ziemowit Szczerek, dziennikarz, pisarz, tłumacz, autor m. in. reportażu literackiego z Ukrainy „Przyjdzie Mordor i nas zje”, za który dostał Paszport „Polityki”. Na kanwie obserwacji tego, co daje się dostrzec z okien samochodu w czasie podróży z Polski przez Słowację na Węgry, snuje dość głębokie refleksje o aktualnej sytuacji politycznej Polski:
– Polska nie jest środkowoeuropejska. Polska jest wschodnia. Polska jest podszyta wschodnimi demonami, obsesjami, wschodnim rugatielstwem i tanim mistycyzmem.
Polski Kościół tylko z rytu jest zachodni, ale jego treść jest wschodnia: nie prowadzi dialogu, tylko huczy z ambony na wiernych. Urzędy i policja tylko teoretycznie przestrzegają tych wszystkich zachodnich reguł i procedur, ale każdy kto ma z nimi kontakt wie dobrze, że w gruncie rzeczy nie służą one obywatelowi, tylko stanowią dlań dolegliwość”.
I dalej Szczerek kokluduje:
– Dopiero z perspektywy stereotypowego mistycznego wschodu można pojąć bełkot posłanki Pawłowicz i histeryczną politykę ministrów Błaszczaka i Waszczykowskiego. Dopiero z tej pozycji można zrozumieć Kaczyńskiego, który rządzi krajem, nie wiedząc prawie nic o świecie i niewiele o Polsce, ale który jest idealnym typem wschodniego jurodiwego. Z głową w oparach Polski wyobrażonej, nieistniejącej już dawno, nie za jego życia.
Autor eseju dokonuje dość obszernej analizy obecnej sytuacji Polski w nawiązaniu do jej historycznych korzeni, a także sytuacji naszych sąsiadów – Słowacji i Węgier. Stwierdza, że w porównaniu do Polski małe Węgry liczyć się będą teraz bardziej w Europie, niż Polska, bo Orban jest szczwanym politykiem grającym na dwa fronty – i z Brukselą i z Putinem. Natomiast Polska straciła zaufanie Zachodu i USA z powodu eurosceptycyzmu obecnego polskiego rządu, a na Putina nie ma co liczyć w związku z naszym poparciem dla Ukrainy.
A ponadto obydwaj sąsiedzi – Węgry i Słowacja – są znacznie bardziej europejscy niż Polska, bo np. w konserwatywnych Węgrzech Orbana konstytucja chroni życie od poczęcia, ale aborcja jest dozwolona, można zawierać jednopłciowe związki partnerskie, a ścieżek rowerowych jest na kopy. W obydwu krajach można mówić o faktycznym rozdziale Kościołów od państwa.
Jednym słowem dramat Kaczyńskiego polega na tym, że nie ma dokąd iść. Jeszcze dobrze nie przejął władzy, a już pozrywał wszystkie więzi sojusznicze, a skutkiem antydemokratycznej polityki wewnętrznej w kraju ciężko mu będzie odzyskać zaufanie kogokolwiek na świecie, chyba że u Łukaszenki, z którym ma wiele wspólnego.
Niestety, nie wróży to Polsce nic dobrego!
Stanisław Michalik